Thánh Giuse Hoàng Lương Cảnh - Trùm họ và Lương y (1763 - 1838) - Các Thánh Tử Vì Đạo tại Việt Nam

Thánh Giuse Hoàng Lương Cảnh sinh năm 1763 tại làng Vạn, nay thuộc thành phố Bắc Ninh, nhưng Ngài sinh sống ở làng Thổ, nay thuộc tỉnh Bắc Giang. Ngài là một thầy lang nổi tiếng, hiền lành, tận tụy với bệnh nhân và thường chữa bệnh miễn phí cho người nghèo.

Tuy sống ơn gọi gia đình nhưng những ngày tháng của Ngài được dệt bằng kinh nguyện và công việc tông đồ. Trong vai trò trùm họ của giáo xứ Thổ Hà, Ngài đã gia nhập dòng Ba Đa Minh và đã rửa tội cho nhiều người trong giờ hấp hối, đặc biệt là trẻ em.

Năm Ngài 74 tuổi, một số người trong làng sinh lòng ganh tỵ khi thấy dân làng mến mộ Ngài nên đã bí mật tố cáo với quan lớn, vu cáo Ngài tàng trữ đồ đạo và chứa chấp đạo trưởng. Ngài không hề hay biết chuyện này. Một hôm, có người mời Ngài đi chữa bệnh và rửa tội cho một em bé, dù biết việc đi lúc đó rất nguy hiểm do sống dưới thời cấm đạo, nhưng vì muốn cứu linh hồn người khác nên Ngài vẫn quyết định ra đi. Khi đến bến đò Thổ Hà, quan quân đã ập đến bắt Ngài, đóng gông và đưa về nhà giam Bắc Ninh cùng với một số linh mục, giáo dân khác.

Ngày 12/7/1838, khi bước qua hình ảnh Thánh Giá trong nhà giam, Ngài đã quỳ xuống hôn kính trước Thánh Giá. Một lần khác bị ép bỏ đạo, Ngài kiên quyết từ chối và nói: "Dù phải chịu đòn vọt hay chết, tôi xin sẵn sàng cam chịu".

Ngày 05/9/1838, Ngài khoác áo dòng Ba Đa Minh, ôm ảnh Thánh Giá tiến ra pháp trường. Dù tuổi cao sức yếu nhưng Ngài vẫn bình thản. Ngài bị xử trảm tại pháp trường Cổ Mễ, cách Tòa Giám mục Bắc Ninh khoảng 5km. Thi hài Ngài được chôn gần nơi xử tử. Đêm thứ 2, giáo dân làng Thổ Hà đã đào lấy hài cốt Ngài về an táng trong nhà thờ giáo xứ. Hiện nay, hài cốt của Ngài được lưu giữ tại nhà thờ họ Hương La, Giáo phận Bắc Ninh.

Ngài được suy tôn chân phước vào ngày 27/5/1900 và được phong hiển thánh vào ngày 19/6/1988.