Thánh Emmanuel Nguyễn Văn Triệu sinh năm 1756 tại làng Kim Long, huyện Phú Xuân, tỉnh Thừa Thiên Huế ngày nay. Thân phụ ngài là ông Nguyễn Văn Lương, một võ quan Công giáo phục vụ Chúa Nguyễn, đã tử trận trong cuộc chiến chống lại anh em nhà Tây Sơn. Mồ côi cha từ nhỏ, ngài Triệu sống với mẹ ở làng Thợ Đúc và gia nhập quân đội năm 15 tuổi.
Năm 1786, quân đội Tây Sơn tấn công chiếm lại kinh thành Phú Xuân. Ngài Triệu cùng đội quân của Chúa Trịnh Khải rút lui về Thăng Long. Năm 30 tuổi với 15 năm binh nghiệp đầy thăng trầm, ngài Triệu giã từ quân ngũ và xin tu tập trong đời sống tôn giáo. Đức Giám mục Emmanuel Obelar chấp thuận và cho ngài vào học tại Chủng viện Trung Linh.
Sau 6 năm tu học, năm 1793, ngài Triệu được Đức Giám mục Feliciano Alonso phong chức linh mục. Đời vua Cảnh Thịnh (1792-1802), tình hình chính trị phức tạp khi quân đội của Chúa Nguyễn Ánh ở Gia Định thường xuyên đem quân tấn công kinh thành Huế, có sự hỗ trợ của một số binh sĩ người Pháp do Đức cha Pigneau de Béhain tuyển mộ.
Cuối năm 1797, vua Cảnh Thịnh bắt được thư của Chúa Nguyễn Ánh gửi Đức cha Labartette tại Phú Xuân. Nhà vua nghi ngờ giáo dân hỗ trợ quân xâm lược nên ra chiếu chỉ truy nã các thừa sai và đạo trưởng vào ngày 7/8/1797. Khi lục soát nhà phước Mến Thánh Giá ở Thợ Đúc, quân lính bắt được cha Triệu.
Sáng ngày 17/9/1798, quan tra hỏi ngài lần cuối về việc từ bỏ đạo để được tha mạng nhưng ngài từ chối. 10 giờ sáng cùng ngày, ngài bị điệu ra pháp trường Bãi Dâu và bị xử trảm. Hài cốt của ngài được an táng trong nhà thờ Dương Sơn và một phần được đưa về nhà thờ giáo xứ Thợ Đúc.
Ngày 27/5/1900, linh mục Emmanuel Nguyễn Văn Triệu được phong chân phước và ngày 19/6/1988 được phong thánh.