Thánh Ðaminh Nguyễn Văn Hạnh (1772-1838) - Các Thánh Tử Vì Đạo tại Việt Nam

Suốt mấy chục năm trước khi bị xử trảm năm 1838, Ngài miệt mài rao giảng Tin Mừng và phục vụ các giáo dân bị đàn áp dưới thời vua Minh Mạng.

Ai dại ai khôn

Đaminh Nguyễn Văn Hạnh, khi đến cửa thành bị áp giải, thấy một cây Thập Giá đặt dưới đất ngay lối đi, Ngài đứng lại yêu cầu quan cho lính cất đi vì theo Công giáo, Thập Giá tượng trưng ơn cứu chuộc nên không ai được phép chà đạp, đó là trọng tội; sau khi vào thành gặp quan tòa, Ngài bình tĩnh trả lời các câu hỏi về tuổi tác, quê quán, công việc mục vụ là dạy bảo người làm điều lành tránh điều dữ; trước lời đề nghị bỏ đạo để được tha như đạo trưởng Duyệt, Ngài cương quyết từ chối và giải thích lý do trung thành; câu trả lời về số phận sau khi chết của người theo và không theo Chúa Giêsu khiến quan nổi giận đánh đập rồi tống ngục.

Đạo thấm vào tâm can

Đaminh Nguyễn Văn Hạnh còn phải ra tòa nhiều lần nữa, có lần bị yêu cầu đạp lên ảnh Đức Mẹ thay cho Thánh Giá nhưng Ngài kính cẩn cầm lên hôn, bị phạt 100 roi mà vẫn vui vẻ chấp nhận; một lần khác Ngài ra tòa chung với linh mục Duyệt, người này trước kia tiếng xấu nay đã bỏ đạo, khi bước qua Thánh Giá theo lệnh quan, cha Hạnh nổi nóng quở trách hành động phản bội ấy nhưng bị kẻ kia cười nhạo đáp trả; cha Hạnh cãi lý với quan lính bị phạt 30 roi vì dùng những từ ngữ thô tục trong lúc mất bình tĩnh, sau đó Ngài vẫn thong dong thách thức họ đánh thêm, đòi đánh cả hai bên mông chứ không riêng một bên.

Khi thấy không thể làm Đaminh Nguyễn Văn Hạnh và Vũ Văn Duệ bỏ đạo, quan làm án gởi vua xin phê chuẩn hình phạt tử hình vì cho rằng cả hai đã bị Tây phương lừa dối tin theo đạo Thiên Chúa, không những thế lại còn rao truyền cho người khác, đã đến mức không thể từ bỏ. Nghe tin bản án được ký, Đaminh Nguyễn Văn Hạnh vui mừng và kiên định hơn. Ngài dùng thời gian trong tù để giảng đạo, động viên tinh thần tù nhân và hướng dẫn lính canh. Trong tuần lễ cuối đời, Ngài vẫn bình thản trước áp lực buộc bỏ đạo, thể hiện nguyện vọng suốt đời chỉ muốn làm con của Đức Chúa Trời.

Chúng tôi về thiên đàng đây

Ngày 01.08.1838, hai cha Bernadô Duệ 83 tuổi và Đaminh Hạnh 66 tuổi bị đưa ra xử. Cha Hạnh chỗi dậy từ sáng sớm đọc kinh cầu nguyện rồi giã từ cám ơn các bạn tù đã giúp đỡ mình. Ra tòa lần cuối cùng, quan hỏi có đổi ý không nhưng Ngài hân hoan trả lời chờ đợi ngày chết vì đạo đã lâu nên bây giờ rất vui mừng. Cha Duệ được lính võng đi trước do tuổi già sức yếu, còn cha Hạnh bị cùm kẹp nặng nề phải đi bộ cho tới khi mệt lả mới cho lên cáng. Dù vậy Ngài vẫn an ủi các giáo dân rằng hai thầy sắp về Thiên Đàng hưởng phúc đời đời.

Đến pháp trường Bảy Mẫu, Đaminh Hạnh thỉnh cầu cha Duệ cùng cầu nguyện để được sốt sắng hơn trước giờ hành quyết, hai vị quỳ gối cầu nguyện một lúc trước khi bị tháo cùm xiềng, trói vào cột và chịu án chém. Theo lệnh, hai lý hình chém đầu rồi tung lên cho đám đông chứng kiến. Mọi người ào tới thấm máu hai vị tử đạo, thi hài được chôn ngay tại pháp trường, sau này các giáo dân xin đưa về an táng ở Lục Thủy. Hai linh mục trung kiên trong đức tin đã cùng uống cạn chén đắng cay gian truân và được hưởng vinh quang chung.

Đức Lêô XIII đã suy tôn cha Đaminh Nguyễn Văn Hạnh và Bernadô Vũ Văn Duệ lên bậc Chân Phước vào ngày 27.05.1900, sau đó vào ngày 19.06.1988, Đức Gioan Phaolô II tiếp tục suy tôn ngài lên bậc Hiển Thánh.