Mục lục
Thánh Phêrô Đoàn Công Quý sinh năm 1826 tại làng Búng, tổng Bình Thạnh, huyện Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ngày nay. Ngài là con út trong gia đình ông Antôn Miêng và bà Anê Thường. Năm 1847, nhờ sự giới thiệu của cha Tám, chàng trai 21 tuổi Quý được học tiếng Latinh với thừa sai Gioan Mịch rồi nhập học tại chủng viện Thánh Giuse Sài Gòn trước khi sang Penang du học thần học.
Năm 1855, thầy Quý trở về quê hương. Tháng 9 năm 1858, sau 3 năm phục vụ giáo dân tại các giáo xứ, thầy Quý được thụ phong linh mục tại Thủ Dầu Một. Vị tân linh mục được bổ nhiệm đảm trách các giáo xứ Lái Thiêu, Gia Định, Kiến Hòa rồi làm phó xứ Cái Mơn, giáo phận Vĩnh Long. Với nhiệt huyết của tuổi trẻ, ngài vượt qua mọi gian khổ, đe dọa và hiểm nguy để phục vụ. Nếu không bị bề trên ngăn cản, cha Quý đã sẵn sàng hy sinh tính mạng để cứu các giáo dân Mến Thánh Giá.
Sau cùng, cha Quý được bổ nhiệm đến giáo xứ Đầu Nước, Cù Lao Giêng, tỉnh An Giang. Khi quân lính của tổng đốc An Giang bao vây nhà ông Lê Văn Phụng, mặc dù được ẩn náu an toàn nhưng cha Quý đã tự nguyện ra trình diện để cứu chủ nhà. Cha nói "Tôi là đạo trưởng. Ai muốn theo đạo, tôi sẵn sàng chỉ dạy".
Thế là cha Quý cùng ông Phụng và 32 giáo dân bị bắt giải về Châu Đốc. Tổng đốc khuyên cha bỏ đạo nhưng ngài trả lời: "Dạ, thưa quan tôi là người giảng dạy đạo này, sao lại có thể bỏ đạo cho được? Vả nữa, đây là chính đạo, vì chỉ dạy điều tốt lành, chứ không phải là tà đạo như quan hiểu lầm đâu".
Trong 7 tháng ngồi tù, cha Quý an ủi các bạn tù, cử hành các bí tích và cùng đọc kinh Mân Côi. Tại đây cha cũng viết một bài thơ dài gửi mẹ, trong có đoạn:
"Dầu trăng trói gông cùm tù rạc Chén ngục hình xiềng tỏa chi nề Miễn vui lòng cam chịu một bề
Cho trọn đạo trung thần hiếu tử".
Ngày 30/7/1859, bản án xử trảm gửi từ kinh đô về đến Châu Đốc. Hôm sau, cha Đoàn Công Quý cùng ông Phụng hớn hở ra pháp trường ở xóm Chà Và. Sau 3 hồi trống, quân lính thi hành án và cha Quý về cõi vĩnh hằng, hưởng dương 33 tuổi.
Thi hài vị tử đạo được an táng tại nhà thờ Năng Gù, năm 1959 được cải táng về Cù Lao Giêng.
Linh mục Phêrô Đoàn Công Quý được phong Chân phước ngày 02/5/1909 và được tuyên phong hiển thánh vào ngày 19/6/1988.