Mạng Internet

Chia sẻ:

Cách Internet hoạt động: từ HTTP, DNS, trình duyệt đến điện toán đám mây — những khái niệm nền tảng cho lập trình viên.

Internet

Một mạng lưới toàn cầu kết nối các máy tính trên khắp thế giới, cho phép chia sẻ thông tin và giao tiếp từ mọi nơi có kết nối.

Tìm hiểu thêm (Wikipedia)

HTTP & HTTPS

HTTP là giao thức để trao đổi dữ liệu trên Web. HTTPS là phiên bản bảo mật của HTTP, sử dụng mã hóa SSL/TLS để bảo vệ thông tin nhạy cảm như đăng nhập hay thanh toán.

HTTP HTTPS SSL là gì?

Trình duyệt web

Chương trình cho phép xem và tương tác với nội dung trên Web — bao gồm văn bản, hình ảnh, video. Hầu hết đều tích hợp công cụ dành cho nhà phát triển.

Chrome Firefox Brave Tor

Tên miền & DNS

Tên miền (ví dụ vulehuan.com) là địa chỉ dễ nhớ. Hệ thống DNS chuyển đổi tên miền thành địa chỉ IP (ví dụ 192.0.2.1) để trình duyệt tìm được máy chủ.

Nhà đăng ký tên miền

Namecheap Cloudflare Unstoppable P.A Vietnam

Dịch vụ DNS công cộng

Google DNS Cloudflare OpenDNS

Máy chủ & Máy khách

Máy chủ cung cấp tài nguyên (tệp, cơ sở dữ liệu, API); máy khách (trình duyệt, ứng dụng) sử dụng chúng. Đây là mô hình nền tảng của Web.

Hosting & Điện toán đám mây

Hosting cho thuê không gian trên máy chủ để lưu trữ website. Cloud cung cấp hạ tầng linh hoạt (CPU, RAM, DB), trả theo nhu cầu sử dụng.

vHost DigitalOcean Vultr AWS Google Cloud Azure

SaaS & Mạng nội bộ

SaaS là phần mềm được cung cấp qua Internet (ví dụ: Gmail). Mạng nội bộ (Intranet) là mạng riêng, chỉ dành cho nhân viên trong tổ chức.

Office 365 Google Workspace Confluence SharePoint

Email

Dịch vụ gửi/nhận thư điện tử qua Internet. Nhiều nhà cung cấp hiện nay hỗ trợ mã hóa và chống thư rác.

Gmail ProtonMail Skiff Outlook

VPN

Mã hóa lưu lượng mạng và ẩn địa chỉ IP, tăng cường bảo mật — đặc biệt khi dùng Wi-Fi công cộng.

NordVPN Surfshark OpenVPN

CDN

Mạng máy chủ phân tán theo địa lý, giúp tải nội dung (HTML, CSS, JS, ảnh) nhanh hơn cho người dùng ở mọi nơi.

Cloudflare cdnjs jsDelivr Google Libraries

Trợ lý AI trên Web

Nhiều trình duyệt hiện tích hợp AI giúp tóm tắt, hỗ trợ lập trình, phân tích nội dung — dựa trên ngữ cảnh bạn đang duyệt.

ChatGPT Claude Gemini Bing AI

Khái niệm cốt lõi

Mô hình Máy khách–Máy chủ
Địa chỉ IP vs Tên miền
Vòng đời HTTP: request → response
Giao thức bắt tay TLS (HTTPS)
HTTP không lưu trạng thái
Độ trễ (latency) vs Băng thông (bandwidth)

Luồng yêu cầu HTTP

# 1. Tra DNS vulehuan.com ➜ 104.21.43.78 # 2. Bắt tay TCP Client ─SYN─► Server Client ◄─ACK─ Server Client ─ACK─► Server # 3. TLS (chỉ HTTPS) Client <─ Bắt tay TLS ─> Server # 4. Gửi yêu cầu GET / HTTP/1.1 Host: vulehuan.com # 5. Trả về phản hồi HTTP/1.1 200 OK Content-Type: text/html <!DOCTYPE html>...