Thánh Vinhsơn Đỗ Yến - Linh mục dòng Đa Minh (1764 - 1838) - Các Thánh Tử Vì Đạo tại Việt Nam

Thánh Vinhsơn Đỗ Yến sinh năm 1764 tại Trà Lũ, xứ Phú Nhai, tỉnh Nam Định (nay thuộc giáo xứ Phú Nhai, Giáo phận Bùi Chu). Vào năm 1798, ngài được Đức cha Delgado - Y phong chức linh mục. Sau đó, ngài bị bắt nhưng được các tín hữu dùng tiền chuộc về.

Vào ngày 22 tháng 7 năm 1807, cha Vinhsơn Đỗ Yến lãnh áo dòng Đa Minh. Với niềm nhiệt tâm dành cho sứ vụ của mình, cha Vinhsơn đã không nề hà mệt nhọc và hiểm nguy, luôn giữ vẻ vui tươi, khôn ngoan, bình tĩnh và dịu hiền. Trước đó, ngài đã từng đảm trách xứ Kẻ Mốt trước khi về Kẻ Sặt, Hải Dương.

Năm 1838, chiếu chỉ cấm đạo của vua Minh Mạng được thi hành triệt để. Cha xứ Kẻ Sặt Vinhsơn Đỗ Yến đau lòng chứng kiến cảnh giáo dân bị cưỡng ép hạ ngôi thánh đường mà họ đã bao công sức xây dựng nên. Vì thương đoàn chiên của mình, ngài đã ở lại giữa họ, nay nhà này mai nhà khác, ban đêm lo cử hành phụng vụ, ban ngày đi thăm giáo dân.

Khi hay tin cha Đỗ Yến vẫn ở Kẻ Sặt, quan quân liền tăng cường việc truy lùng và đe dọa tàn phá làng Sặt. Để đoàn chiên được yên ổn, vị chủ chăn âm thầm ra đi, hoàn toàn tín thác vào bàn tay Chúa. Tại họ Lực Điền, Hưng Yên, cha Yến bị ông cai Phan cho người bắt và giải về Hải Dương.

Tuần phủ Hải Dương vốn có lòng nhân hậu nên đề nghị cha khai báo mình là lang y để có cơ hội được tha. Tuy nhiên, cha trả lời kiên quyết: “Không, tôi không phải là thầy lang. Tôi là thầy cả chuyên giảng đạo và cử hành các nghi thức tôn giáo của Thiên Chúa. Tôi sẵn sàng chịu chết vì lẽ đó, chứ không nói dối để được sống”.

Quan tiếp tục tìm cách cứu cha bằng cách cho vẽ vòng tròn nơi cha đứng và bảo ngài bước qua, coi như bước qua Thánh Giá. Nhưng một lần nữa cha Đỗ Yến lại kiên quyết từ chối: “Làm như thế không khác nào tôi chối đạo”. Thấy không thể lay chuyển được đức tin của vị linh mục lão thành, quan tuần phủ làm sớ gửi về triều đình. Để khỏi phải tự mình xử án người vô tội, quan xin đưa cha về nguyên quán Nam Định, nhưng vua Minh Mạng không chấp thuận và ra lệnh xử tử tại chỗ.

Bản án tử hình được ký ngày 20 tháng 6 năm 1838. Trong ba tuần bị giam giữ, nhờ sự can thiệp của ông lang Hàn, cha Đỗ Yến đã không phải mang gông xiềng và được các giáo hữu đến thăm.

Vào ngày 30 tháng 6 năm 1838, quan tuần phủ thi hành bản án tử hình. Cha Vinhsơn hiên ngang tiến ra pháp trường gần họ Bình Lao, cách thành Hải Dương một cây số về phía Tây. Dáng vẻ hiền từ cùng dáng điệu cao thượng của vị linh mục đáng kính đã khiến nhiều người xúc động. Ngài quỳ gối cầu nguyện thật sốt sắng rồi lý hình thi hành nhiệm vụ. Quan tặng một tấm vải để tẩm liệm và truyền khâu đầu vị tử đạo vào cổ, đồng thời cho phép các tín hữu ở họ Bình Lao đưa thi hài về an táng. Tám tháng sau, tín hữu cải táng hài cốt của ngài vào nhà thờ Thọ Ninh.

Linh mục Vinhsơn Đỗ Yến được suy tôn chân phước vào ngày 27 tháng 5 năm 1900 và được tôn phong hiển thánh vào ngày 19 tháng 6 năm 1988.