Thánh Valentino Berrio Ochoa – Vinh sinh ngày 14-02-1827 tại Elorrico, giáo phận Vich, Tây Ban Nha, trong một gia đình đạo đức nhưng nghèo. Năm 18 tuổi, ngài vào chủng viện Logrono, rồi tạm ngưng để về nhà phụ giúp cha mẹ. Năm 1851, ngài được thụ phong linh mục.
Sau hai năm làm linh hướng tại chủng viện, ngài xin gia nhập dòng Đa Minh với khát khao truyền giáo. Khi từ biệt, có người hỏi: “Cha đi đâu và bao giờ trở lại?”, ngài đáp: “Tôi đi để quê tôi có người làm Thánh.”
Năm 1857, ngài đến Manila, và ngày 30-03-1858, đặt chân lên đất Việt – đúng vào thời điểm bách hại Kitô giáo đang lan rộng. Trong thư gửi gia đình, ngài viết: “Cánh đồng truyền giáo này không thấy lấy một ngày quang đãng; không ngày nào không phải cố gắng giữ nét vui tươi; không ngày nào không có đau thương để khóc…”
Trước nguy cơ tử đạo, Đức cha Sampedro – Xuyên chọn ngài làm Giám mục phó. Lễ tấn phong diễn ra âm thầm rạng sáng 26-06-1858 tại nhà ông trùm Chi, Ninh Cường: không ca đoàn, không giáo dân; mũ làm bằng bìa cứng dán giấy tráng kim, gậy là cây nứa bọc giấy - nên ngài còn được gọi là Giám mục gậy tre, mũ giấy. Lúc ấy, ngài mới 31 tuổi và chỉ mới ba tháng trên đất Việt.
Sau khi Đức cha Xuyên bị xử lăng trì ngày 28-07-1858, Đức cha Vinh lánh nạn nhiều nơi, rồi ẩn trú dài ngày trong hầm nhà anh Thăng, làng Hương La, xứ Tử Nê (Bắc Ninh). Tại đây, ngài vẫn dạy thần học cho chủng sinh, sao chép thư từ và chuẩn bị tư liệu gửi về Rôma.
Ngài từng đến Kẻ Mèn cùng cha Riaño – Hòa để chọn Đức Mẹ Vô Nhiễm làm bổn mạng giáo phận và tuyên hứa xây thánh đường - sau này được thực hiện tại Phú Nhai.
Dù trong nguy nan, ngài luôn giữ tinh thần lạc quan, phó thác. Trong thư gửi mẹ tháng 8-1860, ngài viết: “Con tuy là ‘trai già’ mà nhảy qua vũng lội vẫn lẹ như sóc… bộ mặt đầy râu của nó cũng sẽ làm những tên quỷ già nhất trong hỏa ngục phải run sợ.”
Năm 1861, chiếu chỉ Phân sáp của vua Tự Đức khiến tình hình thêm nguy cấp. Đức cha Vinh và cha Almato – Bình phải di chuyển sang Hải Dương, trọ nhà một phó lý ngoại giáo - nhưng bị người cháu tố giác. Hai ngài bị bắt ngày 25-10-1861, rồi gặp Đức cha Liêm - người đã bị bắt trước đó năm ngày.
Sáng ngày 01-11-1861, ba vị bị giải đến pháp trường Năm Mẫu. Cũi Đức cha Vinh đi giữa, ngài cầu nguyện bình thản, nét mặt an vui khiến nhiều người chứng kiến ngạc nhiên. Sau ít phút cầu nguyện, cả ba bị xử trảm.
Thi thể các ngài được chôn tại pháp trường, sau cải táng về Thọ Ninh, rồi Kẻ Mốt. Về sau, di cốt Đức cha Vinh được đưa về Macao, rồi cuối cùng về lại quê hương Tây Ban Nha.
Ngài được Đức Thánh Cha Piô X suy tôn Chân phước ngày 20-05-1906 và được Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II tuyên phong Hiển thánh ngày 19-06-1988.