Thánh Étienne Théodore Cuenot – Thể - Giám mục Hội Thừa Sai Paris (1802 - 1861) - Các Thánh Tử Vì Đạo tại Việt Nam

Thánh Étienne Théodore Cuenot sinh ngày 08 tháng 02 năm 1802 tại làng Le Bélieu, thuộc Giáo phận Besançon, nước Pháp. Sau cách mạng Pháp năm 1789, nhà thờ Bélieu bị đóng cửa, bố mẹ ngài đã âm thầm đưa ngài đi rửa tội trong một vựa lúa bên cạnh nhà.

Gia đình vốn khá giả, nhưng do chiến tranh, mất mùa, dịch tả nên kinh tế gia đình bị ảnh hưởng. Mùa đông năm 1816, Étienne phải nghỉ học. Mẹ ngài đã mang cả chiếc áo cưới đi nhờ thợ may biến chế thành áo choàng cho ngài. Trước tấm lòng cao cả của mẹ, Étienne đã thề rằng sau này khi làm linh mục sẽ may lại cho mẹ một chiếc áo đẹp như vậy. Ngày 23 tháng 7 năm 1817, đủ điều kiện học vấn, Étienne xin gia nhập Chủng viện Hội Thừa Sai Paris và được thụ phong linh mục vào ngày 24 tháng 9 năm 1825.

Ngày 27 tháng 01 năm 1828, Étienne lên tàu tại cảng Bordeaux sang châu Á. Năm sau, ngài đặt chân đến Đàng Ngoài Việt Nam. Ngài bắt đầu hành trình đi bộ 83 ngày vào Đàng Trong. Đức cha Taberd đã cử Étienne về Chủng viện Lái Thiêu học tiếng Việt và nhận tên tiếng Việt là Trí.

4 năm đầu hoạt động, cha Trí gần như chết vì bệnh lao. Mùa xuân năm 1833, tình hình cấm đạo căng thẳng, các thừa sai phải lánh nạn sang Xiêm rồi qua Singapore. Ngày 03 tháng 05 năm 1835, Giám mục Jean Taberd, đang ở Penang, đã tấn phong Étienne Cuenot làm Giám mục phó Đàng Trong.

Sau lễ tấn phong, Đức cha Cuenot về Đàng Trong và đổi tên là Thể. Ngài ẩn trú 3 năm ở An Ngãi, Quảng Nam rồi chuyển đến họ đạo Gò Thị. Trước tình hình mục vụ của giáo phận quá rộng lớn, Đức cha Thể triệu tập Công đồng Gò Thị vào các ngày 5, 6 và 10 tháng 8 năm 1841 để định hướng sinh hoạt mục vụ. Ngài cũng khuyến khích gửi chủng sinh sang Penang tu học.

Năm 1850, Đức cha Thể đề nghị Tòa Thánh chia Đàng Trong thành 2 giáo phận, đồng thời cắt ngang Gianh, lập giáo phận Bắc Đàng Trong (Huế).

Năm 1854, mặc dù tình hình ngày càng nguy hiểm, nhưng Đức cha Thể quyết định ở lại. Tuy nhiên, ngài khuyên các linh mục và chủng sinh tạm xuống Nam Kỳ để bảo toàn tương lai.

Ngày 27 tháng 10 năm 1861, sau Thánh lễ tại nhà bà Lưu, quan quân vây bắt Đức cha. Hôm sau, ngài bị giải về Bình Định giam trong cũi. Bà Lưu và 2 người khác cũng bị bắt. Sau đó, tất cả đều bị xử tử.

Do bệnh tật, Đức cha Thể qua đời trong tù vào ngày 14 tháng 11 năm 1861 dưới triều Tự Đức. Theo lệnh, thi hài ngài bị quật lên và thả xuống sông.

Giám Mục thừa sai Étienne Théodore Cuenot – Thể được nâng lên hàng chân phước ngày 02-05-1909 và được tôn phong hiển thánh ngày 19-06-1988.